Υπέρταση και εγκέφαλος: Το αλάτι ενεργοποιεί μηχανισμούς που αυξάνουν την πιθανότητα εγκεφαλικού

Σε νέα μελέτη περιγράφεται ένας μηχανισμός πίσω από την υπέρταση, έναν από τους πιο συχνούς και επικίνδυνους παράγοντες για την υγεία. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου McGill στον Καναδά διαπίστωσαν ότι η υπερβολική κατανάλωση αλατιού δεν επηρεάζει μόνο τα νεφρά ή τα αγγεία, όπως ήταν η κρατούσα θεωρία, αλλά μπορεί να προκαλεί φλεγμονή στον εγκέφαλο. Αυτή η φλεγμονή ενεργοποιεί μια αλυσίδα αντιδράσεων που καταλήγουν σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης, προσφέροντας μια νέα εξήγηση για το γιατί πολλοί ασθενείς δεν ανταποκρίνονται στα κλασικά αντιυπερτασικά φάρμακα.

Όπως διαβάζουμε στο The Brighter Side News ανοίγει o δρόμος για νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις, οι οποίες δεν θα επικεντρώνονται μόνο στη ρύθμιση του όγκου αίματος ή στη χαλάρωση των αγγείων, αλλά και στη μείωση της φλεγμονής σε συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές. Μια τέτοια στροφή θα μπορούσε να προσφέρει λύση σε εκατομμύρια ανθρώπους που μέχρι σήμερα δεν βλέπουν βελτίωση με τις υπάρχουσες θεραπείες.

Η υπέρταση ως σιωπηλή απειλή για εκατομμύρια ανθρώπους

Η υπέρταση είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα δημόσιας υγείας, ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 60 ετών. Υπολογίζεται ότι δύο στους τρεις ενήλικες αυτής της ηλικιακής ομάδας πάσχουν από υψηλή πίεση, συχνά χωρίς εμφανή συμπτώματα. Παρά την απουσία προειδοποιητικών συμπτωμάτων, η πάθηση αυτή αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εγκεφαλικού, εμφράγματος, νεφρικής ανεπάρκειας και πρόωρου θανάτου. Ετησίως αποδίδονται πάνω από δέκα εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως στην υπέρταση, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την αναζήτηση πιο στοχευμένων και αποτελεσματικών μεθόδων αντιμετώπισης.

Τι αποκάλυψαν τα πειράματα με υψηλή κατανάλωση αλατιού

Στη μελέτη, οι επιστήμονες εξέτασαν τον εγκέφαλο πειραματόζωων που ακολουθούσαν διατροφή πλούσια σε αλάτι, αντίστοιχη με εκείνη που προκύπτει από την υπερβολική κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών και έτοιμου φαγητού. Μέσα από εξειδικευμένες απεικονιστικές τεχνικές διαπιστώθηκε ότι ενεργοποιήθηκαν ανοσοκύτταρα στον εγκέφαλο, τα οποία προκάλεσαν φλεγμονώδη αντίδραση. Αυτή η διαδικασία οδήγησε σε αύξηση της ορμόνης αγγειοπιεστίνης (βασοπρεσίνης), που προκαλεί σύσπαση των αγγείων και κατακράτηση υγρών, με άμεση συνέπεια την άνοδο της αρτηριακής πίεσης.

Το πιο αξιοσημείωτο εύρημα είναι ότι οι αλλαγές αυτές εμφανίστηκαν αμέσως μετά από σύντομη περίοδο κατανάλωσης αλατιού. Η επιλογή των ερευνητών να χρησιμοποιήσουν αρουραίους, που παρουσιάζουν παρόμοιο μεταβολισμό άλατος με τον άνθρωπο, δίνει ακόμα μεγαλύτερη αξία στα αποτελέσματα. Η μελέτη αυτή αποτελεί την πρώτη άμεση σύνδεση μεταξύ διατροφικού αλατιού, φλεγμονής στον εγκέφαλο και υπέρτασης, επιβεβαιώνοντας υποψίες που είχαν διατυπωθεί αλλά ποτέ δεν είχαν τεκμηριωθεί με σαφήνεια.

Νέες προοπτικές για φάρμακα που στοχεύουν τον εγκέφαλο

Αν η υπέρταση σε ορισμένους ανθρώπους ξεκινά από τον εγκέφαλο, τότε προφανώς η εστίαση σε νεφρά και καρδιά δεν επιλύει το πρόβλημα. Σήμερα, μεγάλο ποσοστό ασθενών χαρακτηρίζεται ως «ανθεκτικό» στη θεραπεία, αφού δεν παρουσιάζει ουσιαστική βελτίωση με τα υπάρχοντα φάρμακα. Η ανακάλυψη του ρόλου του εγκεφάλου δίνει εξήγηση σε αυτό το αίνιγμα και προσφέρει μια νέα κατεύθυνση: σκευάσματα που θα μπλοκάρουν την ανοσολογική αντίδραση στον εγκέφαλο ή θα μειώνουν την παραγωγή αγγειοπιεστίνης. Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά την αντιμετώπιση της υπέρτασης στο μέλλον.

Το ερευνητικό ενδιαφέρον δεν σταματά εδώ. Η ομάδα του McGill σχεδιάζει να μελετήσει αν η ίδια φλεγμονώδης δραστηριότητα στον εγκέφαλο εμφανίζεται και σε άλλες μορφές υπέρτασης. Μια τέτοια επιβεβαίωση θα μπορούσε να οδηγήσει σε εντελώς νέα διαγνωστικά εργαλεία, που θα εντοπίζουν αν το πρόβλημα προέρχεται από τον εγκέφαλο, τα αγγεία ή τα νεφρά. Έτσι, αντί για μια ομοιόμορφη θεραπεία για όλους, θα ήταν δυνατή η εξατομικευμένη προσέγγιση με βάση την πραγματική αιτία της πάθησης.

Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Neuron.